Czym jest ocena jakości tłumaczeń?

Opanowanie sztuki przekładu to wyzwanie, z którym na co dzień spotykamy się w Creative Translation. Niedawno wspomnieliśmy, że znajomość języka obcego nie oznacza bycia specjalistą językowym, ponieważ wiąże się ze specjalistycznym szkoleniem, które pomaga w radzeniu sobie z często niejednoznaczną naturą tłumaczenia. Tłumaczenie ustne tekstów może być często względne i z pewnością nie ma tylko jednego sposobu na wyrażenie komunikatu w innym języku. W związku z tym wielu twierdzi, że ocena jakości tłumaczenia jest zadaniem subiektywnym, niejasnym i trudnym do zdefiniowania. Jeśli są Państwo tak samo zaintrygowani i zafascynowani jak my i chcieliby Państwo dowiedzieć się więcej na ten temat, proszę czytać dalej, ponieważ ujawniamy niezbędne kroki w celu zapewnienia najwyższej jakości tłumaczeń.

Zdefiniowanie jakości i wysokiej jakości tłumaczenia

Zgodnie z jedną z definicji zawartych w Słowniku Oksfordzkim, jakość to "ogólna doskonałość standardu lub poziomu"; ale kto definiuje jakość w tłumaczeniu? Czy jest to klient? Końcowy użytkownik? Albo tłumacz? Jeśli odpowiedzią jest klient, to z pewnością dobrym tłumaczeniem jest takie, które służy konkretnemu celowi, którym może być na przykład zwrot z inwestycji w postaci sprzedaży i wzrostu biznesu. Z drugiej strony, jeśli jakość jest określana przez użytkownika końcowego, to może być tak, że tłumaczenie wysokiej jakości to takie, które nie czyta się jak tłumaczenie, ale tak, jakby było pierwotnie napisane w języku docelowym. W rzeczywistości parametry stosowane do określenia jakości tłumaczenia nie będą takie same w każdym scenariuszu, w związku z czym jakość musi być oceniana indywidualnie. Brzmi dość skomplikowanie, prawda? Nie panikuj, jesteśmy tu, aby udowodnić, że tak nie jest! Przeczytaj dalej, aby dowiedzieć się, jakie parametry można wykorzystać do określenia wysokiej jakości tłumaczenia.

Dokładność i kreatywność

Jednym ze sposobów na określenie, czy tłumaczenie jest wysokiej jakości, czy też nie, jest dokładność w stosunku do kopii źródłowej. Zachowanie przekazu oryginału wyraźnie odgrywa rolę w tworzeniu dobrego tłumaczenia; przecież mówimy tu o tłumaczeniu, a nie o kopiowaniu! Po raz kolejny jednak, w jakim stopniu powinniśmy przyjąć ten parametr, zależy od każdego indywidualnego przypadku i nie może być uogólniony. W przypadku tekstu technicznego dokładność jest z pewnością najważniejsza dla dobrego tłumaczenia i wszyscy możemy się zgodzić, że nie ma zbyt wiele miejsca na kreatywność. Jednak kryteria zmieniają się, gdy mamy do czynienia z tekstami marketingowymi lub wysoce promocyjnymi. Jak przedstawiono w naszym artykule o tłumaczeniu reklamowym, tłumaczenie marketingowe musi koncentrować się na przekazie, a nie na słowach. W związku z tym, aby uznać tłumaczenie marketingowe za wysokiej jakości, tekst docelowy niekoniecznie musi być całkowicie dokładny. Najważniejszym parametrem może być tutaj poziom kreatywności. Celem jest, aby tłumacz wymyślił coś równie skutecznego w języku docelowym jak oryginał, a kreatywność jest wymagana częściej niż nie.

Styl

Styl jest również szczególnie istotny przy ocenie jakości tłumaczenia marketingowego. Teksty kreatywne często pozwalają na pokazanie stylu autora w znacznie większym stopniu niż w kopii technicznej, a możliwość odtworzenia tego samego stylu w tekście docelowym jest niezbędna do określenia jakości tłumaczenia. Na przykład poprzez zastosowanie przyjaznego tonu, pisarz stara się wywrzeć na czytelniku określony wpływ. Rolą tłumacza jest uzyskanie tego samego efektu poprzez zastosowanie równoważnego stylu w tekście docelowym. Należy pamiętać, że mówimy o stylu "równoważnym", a nie "takim samym", ponieważ użycie tego samego poziomu przyjazności może być postrzegane jako zbyt dobrze znane w danym języku. Osiągnięty efekt może więc nie być pożądany. W związku z tym dokładniejsze jest stwierdzenie, że w wysokiej jakości tłumaczeniu to właśnie styl równoważny z pismem oryginalnym daje taki sam efekt u czytelnika. Z drugiej strony, teksty techniczne posiadają również pewne szczególne cechy stylistyczne, które należy odtworzyć w kopii docelowej, aby uznać tłumaczenie za dobrej jakości.

Terminologia, gramatyka i interpunkcja

Kolejne pole do zaznaczenia, jeśli chodzi o zapewnienie jakości, to terminologia. Tłumaczenie techniczne jest trafnym przykładem na to, w jaki sposób użycie właściwej terminologii może określić, czy tłumaczenie jest dobre... czy nie tak dobre. W rzeczywistości właściwe użycie terminologii może być nawet uznane za część dokładności, ponieważ jeśli używamy niewłaściwego terminu, nieuchronnie przekazujemy także inny komunikat niż tekst źródłowy, a tym samym jesteśmy niedokładni. I wreszcie, co nie mniej ważne, mamy do czynienia z gramatyką i interpunkcją. Wyobraźmy sobie tekst marketingowy z idiomem, który został cudownie przetłumaczony na inny język, ale towarzyszy mu straszliwy błąd typograficzny. To by z pewnością oznaczało katastrofę! (Przepraszam, nie mogliśmy się tam oprzeć kalamburowi...). Gramatyka jest prawdopodobnie jedynym parametrem, który nigdy się nie zmienia. Albo tłumaczenie jest poprawne gramatycznie, albo nie, a to sprawi, że będzie ono dobrej jakości, albo nie. Teksty, które są nieprawidłowe gramatycznie lub zawierają błędy interpunkcyjne, mogą poważnie zagrozić wiarygodności i prestiżowi marki lub firmy. Należy koniecznie zadbać o to, aby te rzeczy były prawidłowe!

Jak więc możemy zapewnić najwyższą jakość tłumaczeń?

Odpowiedzią są profesjonaliści językowi (zwróć uwagę na "s" na końcu!). Niezwykle ważne jest, aby tłumaczeniem zajmował się profesjonalny lingwista, ale równie ważne jest, aby praca lingwisty była wspierana przez zespół ekspertów, którzy są w stanie zadbać o jakość tłumaczenia na każdym kroku. Redaktor języka ojczystego i kontroler jakości będą pełnić rolę dodatkowej pary oczu, dbając o to, by tłumaczenie było dokładne lub wystarczająco kreatywne, ale też by w ogóle nie brzmiało jak tłumaczenie. W końcu tego właśnie szukamy: tekstu, który jest odpowiednio wierny kopii źródłowej, ale jednocześnie brzmi naturalnie i idiomatycznie w języku docelowym... i jest wolny od wszelkich okropnych błędów gramatycznych i interpunkcyjnych! Na koniec nie zapominajmy, że nawet najlepszy zespół lingwistów nie jest tak skuteczny ani tak cenny, jeśli nie ma kierownika projektu, który poprowadziłby ich do najlepszych wyników. PM dbają o to, aby każdy zauważony po drodze problem został szybko i odpowiednio rozwiązany, a końcowy produkt był zawsze zgodny z potrzebami i oczekiwaniami klienta.

Zapewnienie jakości w branży tłumaczeniowej

Ogólnie rzecz biorąc, jakość może być czasami wręcz subiektywna, jednak ustalenie odpowiednich parametrów jest sposobem na upewnienie się, że produkt końcowy spełnia nasze wysokie standardy. Znaczenie posiadania odpowiedniego zespołu lingwistów i dedykowanego kierownika projektu, który będzie ich prowadził, nie może być wystarczająco podkreślane. Ich praca i współpraca jest kluczowa dla zapewnienia wysokiej jakości ostatecznego tłumaczenia.